Павел Севярынец выступіў ў Сейме Літвы (фота)
15 лютага ў парламенце Літвы прайшоў першы з’езд Руху супраць Астравецкай АЭС. На ім выступілі літоўскія і замежныя палітыкі. Сярод спікераў – старшыня Сейма Літвы Віктарас Пранцкеціс, нобелеўскі лаўрэат Святлана Алексіевіч, былы кіраўнік МЗС Украіны Паўло Клімкін, кіраўнік аднаўленчага Сейма Літвы Вітаўтас Ландсбергіс, а таксама беларускія апазіцыйныя палітыкі – прадстаўлялі кіраўнік «Беларускіх хрысціянскіх дэмакратаў» Павал Севярынец, кіраўнік цэнтра «Еўрапейскі дыялог» Анатоль Лябедзька і кіраўнік беларускай партыі зялёных Дзмітрый Кучук.
Пяць патрабаванняў да Еўрапарламента
На з’ездзе быў зацверджаны тэкст петыцыі, адрасаванай Еўрапарламенту. Рух супраць Астравецкай АЭС вылучае пяць асноўных патрабаванняў:
• прыняць пастанову аб тым, што на беларускай атамнай электрастанцыі падчас будаўніцтва першага рэактара былі дапушчаныя сур’ёзныя парушэнні, галоўнае з якіх – выбар пляцоўкі. МАГАТЭ рэкамендуе не будаваць АЭС у радыусе 100 км ад буйных населеных пунктаў, тады як Астравецкая АЭС будуецца за 45 км ад Вільні і за 20 км ад літоўскай мяжы;
• заклікаць ядзерныя рэгулятары Беларусі не выдаваць ліцэнзію на эксплуатацыю АЭС у неналежным месцы. Калі ўлады Беларусі і Росатом ўсё ж вырашаць працягнуць будаўніцтва другога, трэцяга і чацвёртага рэактараў, ЕС павінен патрабаваць іх перамяшчэння і закрыцця або перамяшчэння першага рэактара.
• заклікаць Еўрапейскую камісію і Еўрапейскую Раду выказаць поўную салідарнасць з Літвой у тым, што Астравецкая АЭС пагражае нацыянальнай бяспецы і прыняць законы, якія забараняюць імпарт электраэнергіі з гэтай станцыі. У Літве адпаведны закон быў прыняты ў 2017 годзе.
• заклікаць Еўрапейскую камісію, Раду Еўрапейскага Саюза, краіны ЕС і стратэгічных партнёраў ЕС разгледзець пытанне аб санкцыях супраць Расатама і іншых кампаній, якія адказваюць за будаўніцтва Астравецкай АЭС.
• паскорыць працэс сінхранізацыі электрасетак краін Балтыі з кантынентальнай Еўропай да 2025 года, каб знізіць залежнасць краін Балтыі ад расейскіх крыніц энергіі.
«Астравецкая АЭС ўяўляе пагрозы бяспекі рэгіёну. Сёння не так важна дыскутаваць пра тое, што было ці не было зроблена да гэтага моманту. Сёння важней зрабіць усё, каб гэтая АЭС не зарабіла. Патрэбна актыўнасць – як звычайных грамадзян, так і палітыкаў», – заявіў на пасяджэнні старшыня Сейма Літвы Віктарас Пранцкеціс.
У сваім вітальным слове старшыня аднаўленчага сейма Вітаўтас Ландсбергіс паказаў на парушэнні, дапушчаныя пры будаўніцтве Астравецкай АЭС, назваўшы працы «халтурай». «Для Беларусі самае важнае – тэмпы будаўніцтва, чым людзі і бяспека», – заявіў ён.
Дэпутат Сейма Літвы Жыгімонта Павіліёніс заявіў, што асноўны збор подпісаў пад петыцыяй плануецца завяршыць да 20 красавіка. 26 красавіка – у дзень гадавіны аварыі на Чарнобыльскай АЭС – петыцыю плануюць прадставіць у Еўрапарламенце.
«Цяпер пабудаваны першы рэактар. Калі мы будзем маўчаць, калі наша дыпламатычная служба працягне драмаць, праз год мы атрымаем ужо другі рэактар пад нашымі межамі», – сказаў палітык.
Нобелеўскі лаўрэат: Новае пакаленне можа больш
Падчас пасяджэння з дапамогай тэлефоннай сувязі выступіла Нобелеўскі лаўрэат, пісьменніца Святлана Алексіевіч. Яна сказала, што Беларусь вынесла нуль урокаў пасля Чарнобыльскай аварыі. «Цяпер ужо ясна, што расце пакаленне Грэты, якое задае пытанне: якую планету вы нам пакінеце? Яны напэўна зробяць больш, чым мы», – сказала Алексіевіч.
Пісьменніца лічыць, што аказаць ціск на Крэмль і ўлады Беларусі можна толькі пры дапамозе Заходніх краін. «Яшчэ адзін важны момант – ўсведамленне пагрозы з боку нашых людзей», – дадала Святлана Алексіевіч.
Былы кіраўнік МЗС Украіны: Яшчэ не позна
На пасяджэнні выступіў былы кіраўнік МЗС Украіны Паўло Клімкін. Ён некалькі разоў заявіў, што спыніць будаўніцтва БАЭС яшчэ не позна. «Я выдатна памятаю, як мае бацькі спрабавалі вывезці маю сястру з Кіева на наступны дзень пасля Чарнобыля. Трэба распрацаваць стратэгію разам з партнёрамі ў ЕС і зрабіць прапанову Беларусі, якую ўлады не змогуць адхіліць. Не варта казаць, што ўсе далейшыя адносіны з Беларуссю будуць залежаць ад пытання АЭС. Гэта не правільна. Хутчэй і больш эфектыўна будзе накіраваць намаганні на тое, каб вывесці Беларусь з-пад уплыву Масквы», – сказаў Клімкін. Ён дадаў, гэтае пытанне не просты ў сэнсе рэалізацыі, і праблема БАЭС – не толькі праблема Літвы.
Прадстаўнікі Беларусі: гэта расійскі праект
На з’ездзе выступілі прадстаўнікі беларускай апазіцыі – кіраўнік «Беларускіх хрысціянскіх дэмакратаў» Павал Севярынец, кіраўнік цэнтра «Еўрапейскі дыялог» Анатоль Лябедзька і кіраўнік беларускай партыі зялёных Дзмітрый Кучук. Беларускія дэлегаты падзякавалі Літве за актыўнасць і ў сваіх выступах адзначылі, што праект БелАЭС – гэта расійскі інструмент уплыву.
«Астравецкая АЭС – гэта расейская ядзерная бомба, якую падклалі пад самыя мяжы Еўрасаюза – за 45 км ад Вільні. Гэта стратэгічны праект Пуціна», – заявіў Павел Севярынец.
«Калі вы паедзеце да АЭС, вы ўбачыце паказальнік – «Беларуская АЭС». Больш правільна было б паставіць іншы паказальнік – «пуцінска-лукашэнкаўская АЭС», бо з пункту гледжання перспектывы будучыні – там няма нічога беларускага. Ад беларускага там толькі грошы падаткаплацельшчыкаў – 10 млрд крэдыту, які будуць аддаваць нашы грамадзяне», – сказаў Анатоль Лябедзька.
Кіраўнік беларускіх зялёных Дзмітрый Кучук заклікаў міжнародную супольнасць разглядаць будаўніцтва АЭС як бомбу запаволенага дзеяння і нагадаў аб парушэннях пры будаўніцтве і пра тое, што ў Беларусі няма спецыялістаў, здольных прафесійна весці эксплуатацыю такога аб’екта.
Ліст Лукашэнку
Дэлегаты з’езда аднагалосна зацвердзілі тэкст ліста для беларускага прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі. У ім прапаноўваецца пачаць двухбаковыя перамовы ў фарматах «Беларусь-Літва» і «Беларусь-ЕС».
«Мы прапануем вам не садзейнічаць запуску 1-га блока гэтай атамнай станцыі, ігнаруючы міжнародныя патрабаванні бяспекі і наша добрасуседства; мы прапануем разгледзець пытанне аб АЭС на мясцовым узроўні двухбаковага кантэксту адносін Беларусь-Літва і Беларусь-Еўрапейскі Саюз», – гаворыцца ў лісце.
