Беларуская глыбіня. Пад сэрцам Еўропы
Жанчына, калі раджае,
Трывае пакуты,
Бо прыйшоў час яе.
Яна 16:21
Лісты з ссылкі. Піша палітвязень, сустаршыня БХД Павел Севярынец.
Беларусі блага.
Нічога новага: агульная млявасць і абыякавасць да жыцця. Нейкі незразумелы цяжар. Трывожна. Усё раздражняе. Ванітуе ад усяго, што творыцца вакол.
Часам такія прыкметы ўласцівыя і ўпадку духу, і цяжарнасці.
Гэтая жанчына, пра якую мне хочацца расказаць, не хоча называць свайго імя. Чэшка, хрысціянка, яна спадзяецца наведаць Беларусь — еўрапейцам, каб атрымаць беларускую візу, трэба рабіць дабро ўпотай.
Яе царква моліцца за беларускіх палітвязняў і збірае адмысловыя набажэнствы ў знакамітай пражскай капліцы, дзе калісьці прапаведаваў правадыр Рэфармацыі Ян Гус; яе сябры складаюць лісты і звароты ў чэшскія, беларускія і міжнародныя ўстановы; яе знаёмыя дасылаюць сюды сотні паштовак — і яна сама, вывучыўшы мову, вымагае ад беларусаў, што прыязджаюць туды, каб размаўлялі па-беларуску.
У апошнім лісце яна згадвае, што беларускіх палітвязняў пачалі адпускаць праз 9 месяцаў пасля Плошчы — і нараджае верш:
Гэта павінен быў быць вялікі і слаўны
перадкалядны вечар.
Вечар радасці, весялосці і танцаў.
Вечар, напоўнены любоўю,
прабачэннем і прымірэннем.
Вечар новых пачынанняў,
пра які ніколі не забудзешся.
Замест гэтага прыйшоў жах…
Гвалт і боль, слёзы і страх.
Нянавісць і замяшанне, бясконцы жах.
У гэты слаўны перадкалядны вечар
цябе згвалцілі…
У гэты слаўны перадкалядны вечар
ты таемна зачала…
Месяцы балючай цяжарнасці,
Збіты, затаптаны ў зямлю гонар.
Пастаянны страх і бясконцыя слёзы.
Пытанні без адказаў і нявызначаная
будучыня.
Усюды вакол жах! Але…
Але недзе ўнутры цябе нешта расце.
Плод, зачаты гвалтам, расце і мацнее.
Незвычайна вялікі, незвычайна моцны.
Там, недзе ўнутры цябе,
пачынае ажываць надзея,
Што ўзыдзе святло ў цемры.
Дзевяць месяцаў цяжарнасці
споўнілася.
Час нараджэння. Час праўды.
Згвалтаваная краіна нараджае
сыноў і дачок.
Моцныя, гордыя, магутныя,
Нязломныя, рашучыя, цвёрдыя
Выходзяць з чэрава
згвалтаванай маці — Беларусі.
Госпад падымае жанчыну з іншага, далёкага народа, каб сказаць нешта беларусам па-беларуску, каб маліцца і перажываць мацней, чым за сваё.
Чуецца голас той самай Еўропы, да якой Беларусь належала тысячу гадоў.
Беларусь, пад самым сэрцам Еўропы, цяжарная. І ў гэтым месцы ўжо мігцяць, мігцяць дванаццаць залатых зорачак на сінім еўрапейскім тле — хто не ведае даўні хрысціянскі сімвал, знак Дзевы Марыі.
Што можа даць Беларусі сённяшняя Еўропа? Прыславутыя 9 мільярдаў? Або дзейсную любоў, дзвюхтысячагадовую веру, маральную цвердзь?
Што ж тады можа даць Еўропе Беларусь?
Беларусачку, якая аддала сябе Еўропе, завуць Юля Фралова. Усё часцей у Нямеччыне ці Польшчы, у Беларусі яна бывае наездамі. Але менавіта яна — душа штодзённых малітваў за палітвязняў ля Чырвонага Касцёла. З пачатку года штовечар а 20-й вернікі розных канфесіяў збіраюцца ля помніка, дзе арханёл Міхаіл, падобны да беларускага крылатага гусара, паражае змея, выкладваюць на прыступкі партрэты палітвязняў, ставяць знічкі і пачынаюць — малітвай з верша маладафронтаўца Алеся Кіркевіча: «Уратуй, Божа, бо Ты можаш!»
Юля — каталіцкая місіянерка. Сябра супольнасці «Каштоўная перліна», яна евангелізуе ў нямецкай глыбінцы, на вуліцах польскіх гарадоў і нават у Туркменістане. Але галоўным чынам беларусачка Юля расказвае пра Хрыста забыўлівым еўрапейцам. Рым, Кёльн, Прага, Фрайбург, Лісабон, Варшава, Мальта, Кракаў, Барселона, Фаціма — пералічваеш гарады, якія наведвае Юля, і пераліваецца, агукаецца рэхамі мелодыя еўрапейскай гісторыі, Адраджэння і Рэфармацыі, святая імша і касцёльныя харалы.
Юля — еўрапейская шляхцянка да глыбіні душы. Апроч роднай беларускай і расейскай, ведае польскую, ангельскую, нямецкую і італьянскую, бясконца вучыцца, вочна і завочна, псіхалогіі ды тэалогіі, і сядае есці толькі пасля малітвы, прычым не адно з відэльцам у левай руцэ, але і з нажом у правай.
Ад часоў снежаньскай Плошчы адзінай масавай акцыяй на Незалежнасці і быў зладжаны Юляй восеньскі канцэрт «Беларусь для Хрыста» з прыступак касцёла. Калі перад сотнямі гледачоў на пляцы залунаў белы сцяг з чырвоным надпісам «Бог ёсць любоў», загучала малітва па-беларуску і на заклік з мікрафона «На Беларусі Бог…» люд хорам азваўся «Жыве!!!» — прысутныя Яўсееў і Грышчанка не ведалі, што рабіць. «Кто разрэшыл?!»
І сапраўды: ну хто ёй дазволіў?
У тым жа месцы, дзе была стлумленая, разагнаная, запырсканая крывёю па снезе Плошча 2010-га — зноў жыве Беларусь.
Няхай цяжка. Цёмна. Халодна. Няхай надыходзіць доўгая зіма. Але менавіта ў гэтай халоднай і змрочнай глыбіні ўгадваецца зорка: хутка Раство. На ўскрайку свету, у загоне для быдла, ніяк інакш, у цярпеннях і болях — нараджаецца Бог.
